Jak rozpoznać mononukleozę? Przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie
Mononukleoza, czyli zespół objawów często nazywany chorobą pocałunków. Najczęściej występuje w drugim stadium rozwoju wirusa Epstein-Barr. Mononukleozą można zarazić się poprzez styczność z krwią, śliną i innymi płynami ustrojowymi osoby zakażonej. Zobaczmy jak przebiega mononukleoza, jak ją rozpoznać i jak ją leczyć.
Jakie są objawy mononukleozy?
Objawy pierwotnego zakażenia wirusem Epstein-Barr, który powoduje mononukleozę, mogą przypominać grypę. Do typowych objawów Mono należą:
źródło: www.pexels.com
Na początku:
- apatia
- ból gardła
- ogólne osłabienie
- bóle głowy
- nocne poty
Po kilku dniach mogą dołączyć:
- gorączka (utrzymuje się nawet do 14 dni)
- zapalenie gardła
- powiększone węzły chłonne (na szyi i pod pachami)
- powiększona wątroba i/lub śledziona
- obrzęk powiek
Mononukleoza może być mylnie zdiagnozowana jako angina. Dodatkowo inne, poważniejsze wirusy, takie jak wirusowe zapalenie wątroby typu A , mogą powodować objawy podobne do mononukleozy. W związku z tym lekarz powinien wykluczyć te możliwości. Infekcja zazwyczaj nie jest poważna i zwykle ustępuje samoistnie w ciągu 1 do 2 miesięcy.
Jak można się zarazić mononukleozą?
Okres inkubacji wirusa (od zarażenia do wystąpienia objawów) wynosi około 4 do 6 tygodni. Wirus rozprzestrzenia się poprzez bezpośredni kontakt ze śliną z ust osoby zakażonej lub innymi płynami ustrojowymi, takimi jak krew. Rozprzestrzenia się również poprzez kontakty seksualne i przeszczepianie narządów. U nastolatków i dorosłych infekcja czasami nie powoduje zauważalnych objawów. U dzieci wirus zazwyczaj nie powoduje żadnych objawów, a infekcja często pozostaje nierozpoznana.
źródło: www.pexels.com
Wirus Epstein-Barr
EBV należy do rodziny wirusów opryszczki. Według CDC, jest to jeden z najczęstszych wirusów infekujących ludzi na całym świecie. EBV rozprzestrzenia się najczęściej poprzez płyny ustrojowe, głównie przez ślinę. EBV może powodować mononukleozę zakaźną jak i inne choroby. Nazwa wirusa pochodzi od nazwisk Michaela Epsteina i Yvonne Barr, którzy odkryli go w 1964 roku. W ostatnich latach wskazuje się coraz mocniejsze połączenie pomiędzy obecnością wirusa EBV a chorobami takimi jak zespół chronicznego zmęczenia, Hashimoto czy Fibromialgia. Więcej o wirusie Epstein-Barr możesz znaleźć TUTAJ.
Przebieg mononukleozy
Jak zostało wspomniane na początku, przebieg mononukleozy w pierwszy stadium przypomina grypę. Jeśli przedłużające się występowanie objawów skłoni nas do wizyty u lekarza, badania krwi pokażą obecność mononukleozy. W tym momencie zachorowania, kondycja fizyczna i psychiczna osoby zakażonej ma niebagatelne znaczenie.
Zdrowy układ odpornościowy powinien wówczas aktywować się w obronie przed intruzem. Jeśli chory jest przemęczony, nie dostarcza wystarczającej ilości składników odżywczych lub doświadczył wstrząsu emocjonalnego w niedalekiej przeszłości, jego organizm wydziela więcej hormonów stresu. One natomiast informują wirusa, aby podwoił swoje wysiłki. Jeśli układ odpornościowy nie zostanie wzmocniony, wirus może przemieszczać się w kierunku narządów wewnętrznych (najczęściej wątroby i śledziony). Te miejsca sprzyjają jego rozwojowi ze względu na duże stężenie toksyn. Bardzo ważne jest w tym stadium zadbanie o kondycję układu odpornościowego.
Kto jest najbardziej narażony?
Mononukleoza zakaźna występuje najczęściej u dzieci i może nie dawać żadnych objawów. Szczególnie narażone są również osoby mające regularny kontakt z dużą grupą ludzi (studenci, pielęgniarki, opiekunowie).
Kolejną grupą osób narażonych są kobiety w ciąży. Poród wiąże się z dużym osłabieniem oraz wydzielaniem zwiększonej ilości hormonów, które są dla wirusa pożywką. Ze względu na wydzielanie zwiększonej ilości hormonów, narażone są również osoby w okresie menopauzy i nastolatki. Osłabienie układu odpornościowego również zwiększa ryzyko zachorowania, zatem przemęczenie i nieodpowiednia dieta są czynnikami wspierającymi rozwój wirusa.
źródło: www.pexels.com
Leczenie mononukleozy
Mononukleoza jest chorobą samoograniczającą. To oznacza, że sprawny system odpornościowy sam powinien zwalczyć infekcję w ciągu 2-3 miesięcy. Wyzdrowienie nie oznacza jednak, że nasz organizm pozbywa się wirusa EBV. Podobnie jak spokrewnione wirusy z rodziny Herpesviridae, pozostanie on w organizmie dożywotnio. Okresowo EBV będzie powodował bezobjawowe, ponowne aktywacje zakażenia, w czasie których będzie wydalany w ślinie (i innych wydzielinach).
Medycyna konwencjonalna zaleca leczenie objawowe, takie jak zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Zbyt mały nacisk nakłada jednak na działania wzmacniające system odpornościowy. Do takich zaliczamy dietę bogatą w witaminy i minerały. Można również wspomagać się ziołami immunostymulującymi, takimi jak Uncaria Tomentosa. Badania biochemiczne wykazały, że alkaloidy obecne w tej roślinie wykazują silne działanie wzmacniające i oczyszczające organizm.
Czy można uniknąć mononukleozy?
Po zarażeniu wirusem EBV i przechorowaniu mononukleozy, osoba może nadal zarażać innych (od kilku do kilkunastu miesięcy). Również pacjenci znajdujący się w początkowym okresie inkubacji (uśpienia) wirusa mogą zarażać, nie będąc świadomymi swojej choroby. Z tych względów całkowita ochrona przed zakażeniem jest praktycznie niemożliwa. Można stosować środki zapobiegawcze takie jak unikanie przedmiotów, które mogły mieć kontakt z czyjąś śliną, częste mycie rąk, ograniczenie kontaktu z osobą, która przechodzi lub w ostatnim czasie przeszła mononukleozę.
Źródła:
- Buchwald, D., Goldenberg, D. L., Sullivan, J. L., & Komaroff, A. L. (1987). The “chronic, active epstein‐barr virus infection” syndrome and primary fibromyalgia. Arthritis & Rheumatism: Official Journal of the American College of Rheumatology, 30(10), 1132-1136
- Everything You Need to Know About Mono. https://www.healthline.com/health/mononucleosis
- Epstein, M.A.; Achong, B.G.; Barr, Y.M.. Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt’s lymphoma. „Lancet”. 283 (7335), s. 702-703, 1964. DOI: 10.1016/S0140-6736(64)91524-7. PMID: 14107961.
- Mononukleoza zakaźna u dorosłych https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/160210,mononukleoza-zakazna-u-doroslych
*Informacje zawarte w niniejszym artykule nie zastapią wizyty u lekarza specjalisty. Przed podjęciem jakiegokolwiek leczenia należy skonsultować się z lekarzem. Niniejszy wpis ma jedynie charakter informacyjny.